Wenecja to miasto, które nie przestaje zaskakiwać – nie tylko swoim pięknem i historią, ale także niespodziewanymi spotkaniami ze sztuką. Podczas jednej z naszych ostatnich wizyt w tym niezwykłym miejscu, mieliśmy przyjemność zatrzymać się u Fiori Gandolfi – utalentowanej artystki i pasjonatki, której dom znajduje się zaledwie kilka kroków od mostu Rialto.
Spacerując po okolicy, natrafiliśmy na miejsce, które od razu przykuło naszą uwagę – Galeria Fundacji Marty Czok. Artystka polskiego pochodzenia, przez lata tworząca we Włoszech i Wielkiej Brytanii, znana była ze swojego unikalnego stylu oraz wrażliwości na społeczne tematy. Ku naszemu zaskoczeniu okazało się, że właśnie tego dnia odbywał się wernisaż wystawy poświęconej jej twórczości. Los sprawił, że byliśmy dokładnie we właściwym miejscu i czasie.
Na wydarzenie zabraliśmy naszego przyjaciela Sergio Boldrina z La Bottega Dei Mascareri – cenionego twórcę tradycyjnych masek weneckich. Wśród obrazów Marty Czok, opowiadających o świecie w sposób jednocześnie gorzki i zabawny, poznaliśmy syna artystki. Jego opowieści o matce, pełne ciepła i dumy, nadały całemu wieczorowi bardzo osobisty wymiar.
Prace Czok, pełne groteski i symboliki, podejmują tematy takie jak niesprawiedliwość społeczna, migracja, prawa człowieka i kryzysy demokracji. Choć mówiła o rzeczach trudnych, robiła to z humorem i dystansem, tworząc dzieła, które jednocześnie bawią i zmuszają do refleksji.
Marta Czok urodziła się w 1947 roku w Bejrucie, w polskiej rodzinie emigracyjnej. W młodości przeniosła się do Wielkiej Brytanii, gdzie studiowała w renomowanej St. Martins School of Art w Londynie. Już wtedy wyróżniała się nietuzinkowym spojrzeniem na rzeczywistość. W latach 70. osiedliła się we Włoszech, gdzie jej styl dojrzał i nabrał wyrazistości.
Jej twórczość była prezentowana na wystawach na całym świecie – od Londynu, przez Rzym, po Nowy Jork. Krytycy często podkreślali, że łączyła ona malarską precyzję z teatralną narracją i społeczną odpowiedzialnością.
W 2020 roku, z inicjatywy bliskich artystki, powstała Fundacja Marty Czok, której celem jest ochrona i promocja jej dorobku artystycznego. Fundacja nie tylko organizuje wystawy, ale również wspiera projekty edukacyjne i kulturalne związane z tematyką społeczną – tak bliską artystce.
Naszą wenecką podróż zakończyliśmy wizytą w słynnej Gallerii dell’Accademia – muzeum, które gromadzi arcydzieła malarstwa weneckiego od XIV do XVIII wieku. Kontrast między klasycznym pięknem dawnych mistrzów a nowoczesną, zaangażowaną twórczością Marty Czok był wymowny – pokazując, jak różne oblicza może przybierać sztuka i jaką pełni rolę na przestrzeni wieków.
Marta Czok zmarła w 2025 roku w Castel Gandolfo, we Włoszech. Pozostawiła po sobie nie tylko bogaty dorobek artystyczny, ale także wyjątkowe dziedzictwo – sztukę, która nie boi się trudnych tematów i nie traci przy tym ludzkiego ciepła.
Więcej informacji o artystce i działalności fundacji można znaleźć na stronie: www.fondazionemartaczok.com
